Bouwen met hout: de hefboom voor een duurzame omwenteling in de vastgoedsector
Multifunctioneel gebouw 'Mjösa Tower' (85,4m) - Brumunddal, Noorwegen - Voll Arkitekter AS
Hout verovert langzaam maar zeker zijn plaats in de vastgoed- en bouwsector. Hoewel België achterop blijft ten aanzien van andere Europese landen zoals Nederland, Duitsland, Frankrijk en Noorwegen zit het marktaandeel van houtbouwconstructies al meerdere jaren in een stijgende lijn en overschrijdt het vandaag de dag de kaap van 10%. Dit wil zeggen dat 1 op 10 Belgische woningen houtbouwwoningen zijn. De succesvolle sleutel-op-de-deur formule, waarbij veel gebruik gemaakt wordt van houtskeletbouw, zorgt ervoor dat het merendeel van deze woningen in Vlaanderen te vinden zijn.
Desondanks blijft het wachten op een grote omwenteling. Het algemeen bewustzijn rond het materiaal blijft klein, zowel bij particulieren als bij ontwikkelaars. Daarom sta ik in deze tekst stil bij de verschillende mogelijkheden van hout voor woningbouw en grootschalige ontwikkelingen.
"Hout is flexibel, bijna volledig recycleerbaar en het enige bouwmateriaal met een positieve koolstofbalans"
Hout is een ecologisch bouwmateriaal
De bouw- en vastgoedsector is goed voor een aanzienlijk deel van onze totale CO2 uitstoot. Het zal u dan ook niet verwonderen dat het verlagen van de ecologische voetafdruk een prioriteit is voor bouwpromotoren en ontwikkelaars. Terwijl hedendaagse gebouwen steeds energie-efficiënter worden, blijft de ecologische impact van de constructie zelf nog steeds erg hoog. Om hier een daling te realiseren moeten we weten wat de ecologische voetafdruk is van de productie van bouwmaterialen.
Hier zien we dat dit voor hout aanzienlijk lager is dan voor beton en staal bijvoorbeeld. Men schat dat voor elke kubieke meter hout die gebruikt wordt ter vervanging van andere materialen een reductie in de CO2 uitstoot gerealiseerd wordt van 1 ton.
Hier zijn verschillende redenen voor:
- Ten eerste heeft het gebruikte hout CO2 opgeslagen. Om te groeien hebben bomen immers CO2 nodig. Wanneer je hout gebruikt om te bouwen, blijft deze CO2 gebonden aan dat hout. Hout is daarmee het enige materiaal met een positieve koolstofbalans. Het verwerkten van hout zorgt natuurlijk wél voor een uitstoot. Die is echter vele male kleiner dan bij de productie van andere bouwmaterialen.
- Ten tweede is hout een licht materiaal. Dit zorgt ervoor dat het transport ervan veel minder uitstoot veroorzaakt.
- Het is ook een zeer flexibel materiaal waarmee men bijzonder snel kan bouwen. Omdat de verschillende onderdelen bij een houtbouwconstructie op voorhand gefabriceerd worden, is de bouwtijd van dergelijk project aanzienlijk korter. Dit heeft een positief effect op de ecologische voetafdruk. Bovendien kan men met deze onderdelen eenvoudig nieuwe ruimtes in bestaande gebouwen creëren. Zo speelt men flexibel in op de veranderende behoeften van de gebruikers van het gebouw of kan men de capaciteit vergroten zonder af te breken of bij te bouwen.
- Tenslotte is hout een duurzaam en bijna volledig recycleerbaar materiaal. Met het juiste onderhoud kunnen houten constructies eeuwenlang blijven bestaan. Wordt het toch afgebroken dan kunnen we het afval gebruiken voor de productie van nieuwe materialen zoals houten panelen. Dit zorgt voor een quasi-circulair en bijna zero-waste bouwproces. Niet gerecycleerd hout kunnen we composteren en gebruiken als energiebron.
We moeten hier uiteraard in acht houden dat dit alles alleen geldt wanneer men gebruikt maakt van hout afkomst uit goed bosbeheer.
Sportgebouw 'SportHaven' - Mortsel - CLT-S (Fotografie: Sebastien Adriaensen)
Met hout bouwt u energiezuinig
Hout is bovendien een uitstekende isolator. De poreuze eigenschappen van het materiaal zorgen ervoor dat het traag opwarmt en afkoelt. Daarom bouwt men in koude omgevingen zoals Scandinavië of de Alpen veel met hout.
Hout is dus ook een warm materiaal. In tegenstelling tot beton, baksteen of metaal is er weinig verschil tussen de temperatuur van het hout en die van de omgeving. Dit is meteen de reden waarom vele mensen vandaag kiezen voor een parketvloer.
Hout zal dus altijd aangenaam aanvoelen en heeft veel thermische kwaliteiten. Het warmteverlies van houten muren ligt daarom veel lager dan dat van muren uit andere materialen. Hierdoor gaat u minder moeten verwarmen of koelen en dus ook energie besparen. Vanzelfsprekend voelt u dat ook in uw portefeuille.
Houtbouwconstructies zijn gezonde omgevingen
De bovenstaande eigenschappen van hout zorgen ervoor dat materiaal bijdraagt aan de creatie van comfortabele en gezonde leef- en werkomgevingen. Het gebruik van hout heeft een positieve invloed op de luchtkwaliteit en vochtigheidsgraad van de omgeving. Dit is niet alleen bevorderlijk voor het leefcomfort maar ook voor de gezondheid. Het zorgt niet alleen voor bescherming tegen vochtproblemen en schimmels maar ook voor weerstand tegen astma en allergieën.
Omdat de bouwtijd van een houtbouwconstructie met ongeveer 20% ingekort wordt, geniet u als investeerder van een sneller rendement.
Houtbouw geeft u een snel rendement
De prefabricatie van de onderdelen van een houtbouwconstructie zorgen niet alleen voor een efficiënt bouwproces zodat particuliere bouwers hun woning snel kunnen betreden. Omdat de bouwtijd van dergelijk project met ongeveer 20% ingekort wordt, geniet u als investeerder van een sneller rendement. Ook hier toont houtbouw zich genereuzer dan de klassieke constructiemethoden.
Woning Jansen - HR-Bouw
De bijna eindeloze mogelijkheden van hout
De veelzijdigheid en de vele voordelen van hout zorgen er dus voor dat het marktaandeel van houtbouwconstructies de afgelopen jaren is toegenomen. We zien dit vooral op de particuliere markt maar ook steeds vaker – zij het op een gestaag tempo – in kantoorgebouwen, appartementsgebouwen en utiliteitsbouw. Denk bij dit laatste aan sporthallen, zwembaden, schoolgebouwen, gebouwen voor openbare diensten enzovoort.
In deze houtbouwprojecten maakt men gebruik van verschillende werkwijzen. Er is massiefbouw (tand en groef), waarvan de berghutten het bekendste voorbeeld zijn. Het meest gekende systeem op de markt is echter de houtskeletbouw die het vooral goed doet in de woningbouw. CLT of Cross Laminated Timber toepassingen winnen snel aan populariteit zowel op de particuliere markt als bij grootschalige projecten. Er zijn ook hybride oplossingen waar men houtbouw op een innovatieve manier combineert met andere materialen.
Toch moet de sector hier nog verschillende stappen zetten. In België benutten we de mogelijkheden van hout momenteel nog onvoldoende. De manier van bouwen en de materialen die we gebruiken zijn de laatste decennia grotendeels onveranderd gebleven. De vaak wat conservatieve bouwsector in ons land zal moeten innoveren. Bouwprocessen moeten geperfectioneerd worden. Hout moet hierbij een prominente plaats krijgen zodat we alle mogelijkheden van het materiaal maximaal kunnen benutten.
Op die manier zullen houtbouwconstructies in ons land in de toekomst in functionaliteit en omvang kunnen toenemen, vooral in de hoogte. Vandaag lopen we op dit vlak andere Europese landen nog achterna. Hoewel er al verschillende grotere projecten gerealiseerd zijn door Belgische bedrijven zoals CLT-S, HR-bouw en Wood Shapers, zal het toch nog even duren voor we in ons land de eindeloze mogelijkheden van hout zo mooi en indrukwekkend zien verschijnen als in 85,4 meter hoge Mjösa Toren in Noorwegen, het iconische en 20 verdiepingen tellende HAUT gebouw in Amsterdam of de toekomstige Smart City, Sidewalk Labs in Toronto.
Multifunctioneel gebouw 'Gare Maritime' - Brussel - Wood Shapers
Wilt u meer informatie over bouwen met hout? Of bent u opzoek naar partner voor uw houtbouwproject? Neem dan contact met me op via de link in de blauwe balk onderaan.
